Rusia dhe SHBA-të u takuan fshehurazi në Zvicër pa Zelenskyn, ndërsa Zyra Ovale tashmë po diskuton një ndryshim të pushtetit në Ukrainë, raporton Reuters.
Në muajt e fundit, Rusia dhe SHBA-të kanë zhvilluar bisedime jozyrtare në Zvicër, me një takim të tillë që u zhvillua javën e kaluar në Gjenevë gjatë Konferencës së Sigurisë në Mynih, raporton Reuters, duke cituar burime.
Sipas këtyre burimeve, takimet kanë ndodhur gjatë periudhës së tranzicionit pas zgjedhjes së Donald Trump dhe vetëm një numër i vogël i këshilltarëve të presidentit aktual ishin në dijeni të tyre.
Ndërkohë, New York Post, duke cituar burime të afërta me Trump, raporton se “ndjenjat anti-Zelensky” po shfaqen gjithnjë e më shumë në Zyrën Ovale, duke përfshirë diskutimet për zgjedhjet dhe një zëvendësim të plotë të udhëheqjes së Ukrainës.
Sipas burimeve të NYP, Zelensky “do të ishte më mirë të largohej menjëherë nga Ukraina” dhe të ikte në Francë.
Nga ana tjetër, administrata Trump i ka dhënë Ukrainës një draft “të përmirësuar” për një marrëveshje mineralesh midis vendeve, pasi Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky, zemëroi Presidentin amerikan, Donald Trump, duke refuzuar ofertën e tij fillestare, thonë për Axios një zyrtar ukrainas, një zyrtar amerikan dhe tre burime me njohuri.
Pse ka rëndësi: Mosmarrëveshja mbi mineralet ndihmoi në ndezjen e një krize më të gjerë në marrëdhëniet këtë javë, me Trump që denoncoi Zelenskyn si një “diktator” që zgjodhi luftën me Rusinë dhe Zelensky duke akuzuar Trump për gëlltitjen e “dezinformatave” ruse.
Intriga: Burimet nga të dyja palët tani thonë se një marrëveshje duket më e mundshme.
Një burim me njohuri tha se disa nga ndihmësit e Zelenskyt e kanë inkurajuar atë të nënshkruajë propozimin e përditësuar për të shmangur një përplasje të mëtejshme me Trump dhe për të lejuar presidentin e SHBA-ve të justifikojë mbështetjen e SHBA-ve për Ukrainën.
“Ka pasur përmirësime të konsiderueshme në draftin e fundit dhe është në përputhje me ligjin ukrainas”, tha burimi.
Këshilltari për sigurinë kombëtare, Mike Waltz, u tha gazetarëve të enjten se Zelensky duhej të “kthehej në tryezë” për çështjen e mineraleve.
“Ky është një negocim. Dhe në një negociatë, ju negocioni. Ukraina dëshiron të negociojë mineralet, kështu që ne po flasim për të”, tha një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.
Pamja e madhe: Ukraina ndodhet në rezerva të konsiderueshme të mineraleve të rralla të tokës, kritike për teknologjitë më të avancuara në botë. Në total, vlera e mineraleve mund të shkojë në triliona dollarë.
Marrëveshja për mineralet nuk është e lidhur në mënyrë eksplicite me ndonjë zgjidhje për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë, por të dy çështjet janë përplasur këtë javë në mënyrë dramatike.
Njihuni shpejt: Ideja për një partneritet ekonomik midis Ukrainës dhe SHBA-ve u ngrit fillimisht shtatorin e kaluar nga Zelensky gjatë një takimi me Trump në New York.
Javën e kaluar, tre orë përpara se Sekretari i Thesarit, Scott Bessent, të mbërrinte për një takim me Zelensky në Kiev, ambasadori amerikan dorëzoi një projekt-marrëveshje për bashkëpunim në minierat e mineraleve.
Draft-marrëveshja thoshte se 50% e të ardhurave rezultuese do t’i jepeshin SHBA-ve, se marrëveshja do të ishte nën juridiksionin e një gjykate të New York-ut dhe marrëveshja do të anulonte ndonjë nga marrëveshjet e tjera tregtare të Ukrainës, sipas dy burimeve që lexuan draftin origjinal.
Gjatë takimit të tyre, Bessent i tha Zelenskyt se Trump këmbënguli që ta nënshkruante atë menjëherë. Zelensky i tha Bessentit se nuk mund të nënshkruante një marrëveshje që sapo kishte marrë.
Midis rreshtave: Ukrainasit ishin gjithashtu të zhgënjyer që drafti i SHBA-ve nuk përfshinte asnjë garanci sigurie për Ukrainën dhe se po shtyhej mbi ta në një kohë kur Ukraina po përjashtohej gjithashtu nga bisedimet SHBA-Rusi për të ardhmen e Ukrainës.
Por ata u befasuan gjithashtu kur Trump filloi të sulmonte Zelensky publikisht, duke përfshirë edhe propozimin e mineraleve.
Çfarë po thuhet: “Scott Bessent në fakt shkoi atje dhe u trajtua mjaft i vrazhdë sepse në thelb ata i thanë ‘jo’,” u tha Trump gazetarëve të mërkurën. “Ai u kthye bosh. Ata nuk e nënshkruan dokumentin”.
Disa ditë më vonë, kur Zelensky takoi Zv.Presidentin JD Vance dhe Sekretarin e Shtetit, Marco Rubio, në Mynih, ata i paraqitën atij një projekt-memorandum mirëkuptimi më pak të detyrueshëm për minierat e mineraleve, tha një zyrtar ukrainas.
Zelensky i tha Vance dhe Rubio se ai nuk mund të nënshkruante, sepse një marrëveshje e tillë duhet të miratohet nga Parlamenti, sipas kushtetutës së Ukrainës.
“Ky ishte një lajm për ne që ekipi i Zelenskyt nuk na e tha kurrë para atij takimi”, tha një zyrtar i administratës Trump. “Nuk dukej se ishte në mirëbesim”.
Shtëpia e Bardhë dhe zyra e Zelenskyt nuk iu përgjigjën kërkesave për koment.
Prapa skenës: Pozicioni i Zelenskyt për marrëveshjen e mineraleve ishte një nga çështjet që irritoi Trumpin dhe zyrtarët e tjerë të lartë amerikanë dhe përkeqësoi tensionet ekzistuese rreth takimit SHBA-Rusi në Arabinë Saudite, thonë zyrtarët e SHBA-ve dhe Ukrainës.
“Ka shumë zhgënjim. Zëvendëspresidenti Vance ishte shumë i frustruar duke lënë Konferencën e Sigurisë së Mynihut. Kjo është në krye të presidentit [që është i frustruar],” tha Waltz për Fox News të enjten.
“Ne propozuam që SHBA-të të bashkë-investonin me Ukrainën në ekonominë dhe burimet e saj natyrore dhe të bëheshin një partner në të ardhmen të Ukrainës. Kjo është garancia më e mirë e sigurisë për të cilën mund të shpresojnë. Më shumë se një paletë tjetër municionesh”.
“Pse po marrim kundërshtime dhe keqpërdorime në shtyp? Është e papranueshme. Ata duhet ta ulin tonin. Hidhini një sy me kujdes dhe nënshkruani këtë marrëveshje”, tha Waltz.
Gjendja e lojës: Trump tha të mërkurën mbrëma se po përpiqej të “ringjallte” marrëveshjen e mineraleve.
Një zyrtar ukrainas, një zyrtar amerikan dhe dy burime me njohuri i thanë Axios se ditët e fundit negociatat vazhduan, me SHBA-të duke i paraqitur Ukrainës një version të përditësuar që adresonte disa nga shqetësimet e Zelenskyt.
Një burim tjetër tha se disa artikuj që kishin të bëjnë me ukrainasit – duke përfshirë se marrëveshja ishte nën juridiksionin e gjykatës së New York-ut – u hoqën.
E fundit: Zelensky u takua të enjten në Kiev me të dërguarin e SHBA-ve Keith Kellogg dhe diskutoi marrëveshjen për mineralet, situatën e fushëbetejës, kthimin e të burgosurve të luftës dhe garancitë e sigurisë për Ukrainën, si pjesë e një marrëveshjeje të ardhshme paqeje.
Pas takimit, Zelensky lëshoi një deklaratë duke falënderuar SHBA-të për ndihmën dhe mbështetjen dypartiake.
“Ukraina është gati për një marrëveshje të fortë, efektive investimi dhe sigurie me Presidentin e Shteteve të Bashkuara. Ne kemi propozuar mënyrën më të shpejtë dhe më konstruktive për të arritur rezultate. Ekipi ynë është gati të punojë 24/7”, tha ai.
Waltz pretendoi se Kellogg e kishte ndihmuar Zelenskyn të kuptonte se lufta duhej të përfundonte.
