MITI I BABA DIMRIT është i rrënjosur thellë në shumë kultura, në të vërtetë, aq thellë sa që në një kohë u adoptua edhe nga shumë vende komuniste që përndryshe nuk ishin të prirura për të promovuar fenë apo bestytninë.

– Advertisements –

Miti i Babagjyshit përdoret shpesh si një mjet disiplinor dhe ideja kryesore në të është plaku bujar që shpërblen fëmijët e mirë dhe ndëshkon të këqijtë. Megjithatë, vitet e fundit është diskutuar gjithnjë e më shumë çështja nëse besimi te Santa Claus ndihmon vërtet në përmirësimin e sjelljes së fëmijëve.

Rituale, jo besim

Tre studime shkencore të kryera në Britaninë e Madhe gjatë periudhave të Krishtlindjeve të 2019, 2021 dhe 2022 kanë treguar se fëmijët me të vërtetë sillen pak më mirë në kohën e Krishtlindjes, por jo për shkak të besimit te Santa Claus.

Gjegjësisht, rezultatet zbuluan se ritualet tradicionale të festave në fakt kishin një ndikim pozitiv në sjelljen e fëmijëve.

Udhëheqësi i hulumtimit, dr. Rohan Kapitany, asistent profesor i shkencës së të dhënave në Universitetin Durham, shpjegoi se ritualet e Krishtlindjeve nxisin ndjenjat e komunitetit dhe ndjeshmërisë tek fëmijët, gjë që mund të çojë në bashkëpunim më të mirë dhe sjellje më të mirë.

“Ritualet janë ngjitësi që lidh komunitetet së bashku përmes vlerave dhe besimeve, dhe kjo është po aq e vërtetë për fëmijët sa është për të rriturit,” vuri në dukje Dr. Kapitany në një intervistë për Telegrafin.

Si u krye hulumtimi?

Studimi përfshiu më shumë se 350 familje me fëmijë të moshës katër deri në nëntë.

Prindërit pjesëmarrës shpenzuan mesatarisht 300 £ për dhurata për fëmijët e tyre, me të ardhura mesatare familjare midis 40,000 dhe 50,000 £ në vit.

Të gjithë ata dokumentuan traditat familjare si dhe sjelljen e fëmijëve të tyre nga fundi i nëntorit deri më 26 dhjetor. Traditat përfshinin aktivitete të tilla si dekorimi i pemës së Krishtlindjes, këndimi i këngëve të Krishtlindjeve, përgatitja e vakteve tradicionale të festave, shikimi i filmave të Krishtlindjeve së bashku dhe pjesëmarrja në lojën “kukuku në raft”, në të cilën kukudhët monitorojnë se çfarë po bëjnë fëmijët dhe informojnë Babadimrin. Përveç kësaj, për qëllimet e studimit, prindërit regjistruan nëse fëmijët e tyre besonin apo jo te Santa Claus. Rezultatet treguan se rreth 70% e fëmijëve besonin te Santa Claus, por se ky besim nuk kishte ndikim të rëndësishëm në sjelljen e tyre.

A mjafton të besosh te Santa Claus?

Në të kundërt, pjesëmarrja në aktivitetet e Krishtlindjeve u gjet të ishte një faktor kyç në përmirësimin e sjelljes. Fëmijët që merrnin pjesë në traditat familjare treguan më shumë ndjeshmëri, ishin më pak egoistë dhe përgjithësisht më të sjellshëm me afrimin e Krishtlindjes.

dr. Kapitany thotë se ndikimi i ritualit ishte aq më i madh sa më i pazakontë dhe kërkues ishte rituali.

“Fëmijët duket se i përgjigjen përpjekjes dhe përkushtimit që familjet bëjnë për të krijuar një atmosferë pushimi,” vuri në dukje ai.

Kapitany beson se Santa Claus është “si një hyjni, ndërsa fëmijët janë adhuruesit e tij”.

Ai thekson se fëmijët nuk janë aq sylesh sa mund të duken, por janë perceptues në njohjen e pretendimeve bindëse dhe, si të rriturit, kërkojnë sjelljet dhe ritualet simbolike si dëshmi. Në rastin e Santa Claus, traditat më të gjera të festave që shoqërojnë Krishtlindjet ndihmojnë për të provuar dhe forcuar besimin e fëmijëve në ekzistencën e tij.

dr. Kapitany beson se ritualet, pavarësisht nëse është Santa Claus për fëmijët apo besimi fetar në Zot për të rriturit, janë një motivues themelor për të pranuar gjërat që nuk i përjetojmë drejtpërdrejt ose nuk mund t’i vërtetojmë.

Pse ritualet janë kaq të fuqishme?

Psikologët evolucionarë besojnë se ritualet si inicimet, festimet, sakramentet, etj. ato luajnë një rol kyç në formësimin e vlerave dhe sjelljes njerëzore, sepse krijojnë një ndjenjë përkatësie dhe komuniteti. Nëpërmjet aktiviteteve të përbashkëta në këto rituale, fëmijët mësojnë për rëndësinë e ndarjes, bashkëpunimit dhe mirënjohjes.

Kapitany thekson se fëmijët priren të imitojnë sjelljen e prindërve dhe mësuesve të tyre.

“Nëse prindërit tregojnë rëndësinë e mirësisë dhe bashkëpunimit përmes ritualeve, fëmijët e përvetësojnë atë si pjesë të vlerave të tyre”, shpjegon ai.