Pas heshtjes së institucioneve dhe disa aktorëve shoqërorë në lidhje me reagimin e BDI-së për diskriminimin e dukshëm në shpërndarjen e fondeve për kulturë, jemi të detyruar t’i drejtohemi edhe një herë publikut dhe ndërgjegjes së shoqërisë.

Në vend që politika kulturore të shërbejë si urë lidhëse midis popujve të ndryshëm, në Maqedoninë e Veriut po zbatohet një politikë e pabarazisë kulturore, e cila në mënyrë sistematike shtyp prodhimin kulturor shqiptar.

Ky nuk është një qëndrim politik – këto janë shifra zyrtare nga Ministria e Kulturës.

Fakte që nuk duhet të injorohen

Programi i ri vjetor për kulturën për vitin 2025 zbulon një pabarazi ekstreme në shpërndarjen e fondeve shtetërore:

Teatri dhe artet skenike: Projektet maqedonase kanë marrë 40 milionë denarë, ndërsa ato shqiptare më pak se 10%.

Muzika dhe festivalet: Projektet maqedonase kanë marrë 52 milionë denarë, ndërsa ato shqiptare vetëm 7,5 milionë denarë.

Botimet: Janë financuar 320 libra në gjuhën maqedonase me 39,5 milionë denarë, ndërsa vetëm 60 libra në gjuhën shqipe kanë marrë 6,6 milionë denarë.

Artet vizuale: Janë mbështetur 120 projekte maqedonase, përkundrejt vetëm 16 projekteve shqiptare, pa investime të rëndësishme për institucionet artistike shqiptare.

Infrastruktura kulturore: Institucionet kulturore shqiptare mbeten pa mbështetje financiare, gjë që rrezikon drejtpërdrejt funksionimin e tyre.

Kjo nuk është rastësi. Kjo është një politikë sistematike e eliminimit të kulturës shqiptare nga mbështetja institucionale.

A është ky një “shtet i barabartë për të gjithë”?

Kjo situatë nuk mund të minimizohet apo injorohet. Kultura është identitet, kultura është integrim, kultura është bashkësi.

Nëse institucionet me të vërtetë besojnë në një shtet multietnik, atëherë duhet të tregojnë se shteti mbështet në mënyrë të barabartë kulturën e të gjithë qytetarëve të tij.

Parimet e drejtësisë dhe barazisë në shpërndarjen e fondeve shtetërore nuk janë vetëm çështje kulture – ato janë një test për vlerat demokratike të vendit.

Thirrje publike për korrigjimin e kësaj padrejtësie

Prandaj, kërkojmë publikisht:

Ministria e Kulturës të japë një shpjegim të qartë për kriteret e shpërndarjes së fondeve dhe arsyet e këtij disbalanci.

Rishikim dhe korrigjim urgjent të Programit Vjetor për Kulturën për vitin 2025, për të siguruar që të gjitha komunitetet të marrin mbështetje të drejtë.

Maqedonia e Veriut, si një shtet që aspiron anëtarësimin në Bashkimin Evropian, duhet të tregojë se mund të sigurojë drejtësi, transparencë dhe trajtim të barabartë për të gjitha komunitetet.

Përndryshe, nuk po flasim për vlera evropiane, por për diskriminim të institucionalizuar.

Heshtja nuk është përgjigje. Heshtja është miratim.