Në pesë vitet e fundit në vend janë lidhur kontrata për prokurime publike me vlerë totale prej 5.8 miliardë eurosh, nga të cilat 36%, ose 2.1 miliardë euro, i kanë takuar vetëm 50 kompani. Vetëm 10 kompanitë e para në krye të kësaj liste kanë fituar tenderë me vlerë 1 miliard euro.
Në listën e fituesve më të mëdhenj të tenderëve përfshihen kompani ndërtimi, distributorë të barnave, tregtarë të derivateve të naftës, etj. Disa nga këto kompani mbështeten pothuajse tërësisht në kontratat e prokurimeve publike për biznesin e tyre.
Në dhjetëshen e parë janë: Markovski Kompani Bitola, Dr. Panovski, Pucko Petrol, Alkaloid Kons, Energy Delivery Solutions, Makpetrol, Ilinden Struga, Granit, Makedonski Telekom dhe Stenton Gradba Bitola.
Këtë e tregon hulumtimi i Qendrës për Komunikime Qytetare për 50 kompanitë që kanë fituar më së shumti para nga prokurimet publike gjatë pesë viteve të fundit (2019-2023) dhe baza e hapur e të dhënave për to.
Sipas hulumtimit, kompanitë që kanë fituar vlerën më të madhe të tenderëve gjatë pesë viteve të fundit janë kryesisht nga vendi dhe atyre u janë ndarë 95% e vlerës së tenderëve. Vetëm 5% e tyre janë fituar nga kompani të huaja. Ndërkohë, pjesën më të madhe e mbajnë kompanitë nga Shkupi, të ndjekura nga ato të Manastirit.
– Kompania e renditur e para, Markovski Kompani, gjatë pesë viteve ka lidhur gjithsej 77 kontrata për prokurime publike me vlerë 151 milionë euro. Madje, 66 tenderë janë lidhur me ndërmarrjen shtetërore AD Elektranat, me vlerë 151 milionë euro.
Kompania e renditur e dyta, Dr. Panovski, gjatë periudhës pesëvjeçare të analizuar ka lidhur 1,491 kontrata me vlerë 144 milionë euro.
Në vendin e tretë është Pucko Petrol nga fshati Plasnicë, me 1,776 kontrata të lidhura me vlerë 137 milionë euro, raporton Qendra për Komunikime Qytetare.
Sipas veprimtarisë, madje 39% e vlerës së kontratave i takon sektorit të ndërtimit, ku përfshihen edhe kontratat e AD Elektranat për përdorimin e makinerive dhe punëtorëve për gërmimin e qymyrit. Në vendin e dytë janë tenderët për furnizimin me barna dhe pajisje mjekësore me vlerë 559 milionë euro, që përbëjnë 27% të totalit. Në vendin e tretë janë derivatet e naftës me një vlerë prej 297 milionë eurosh dhe një pjesëmarrje prej 14%. Të gjitha kompanitë e tjera, sipas veprimtarisë, kanë një pjesëmarrje nën 10%.
– Disa kompani gjatë pesë viteve të fundit kanë pasur një vlerë të tenderëve të fituar më të madhe sesa të ardhurat totale që kanë realizuar. Kjo tregon se kontratat janë lidhur, por kërkesat për pagesë ose ende nuk kanë maturuar, ose nuk janë paguar. Megjithatë, kjo flet qartë se biznesi i këtyre kompanive bazohet plotësisht në prokurimet publike, thonë nga Qendra për Komunikime Qytetare, raporton MIA.
